သုတအျဖာျဖာ / အမ်ဳိးသမီးက႑

သုတအျဖာျဖာ / အမ်ဳိးသမီးက႑

ကုန္လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္တႏွစ္အတြင္း အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ အေတြ႔အႀကံဳေတြအေပၚ ျပန္ေျပာင္းေျပာျပခ်က္မ်ား

အေမရိကန္ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးနဲ႔ ျမန္မာအမ်ိဳးသမီးကုိယ္စားလွယ္အဖြဲ႔

TEXT SIZE

03.01.2014

"က်မတို႔ႏုိင္ငံမွာ အပစ္အခတ္ရပ္စဲဖို႔အတြက္ ေဆာင္ ရြက္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္ကို ခိုင္ခိုင္မာမာ တည္ေဆာက္ႏုိင္ဖုိ႔ရယ္၊ လက္ရွိ အပစ္အခတ္ရပ္စဲမႈကို ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာဖုိ႔ အပိုုင္းေတြမွာရယ္ ႏုိင္ငံေရးဦးေဆာင္မႈအပိုင္းမွာ ပိုၿပီး ပါ၀င္လာဖုိ႔အပိုင္းမွာေတာ့ က်မတို႔ ေတာ္ေတာ္ေလး အားနည္းေနပါေသးတယ္" အျပည့္အစံု

ေနာက္သို႔ 

 ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ဟာ အိႏၵိယအမ်ိဳးသမီးေတြအတြက္ ဘယ္လိုႏွစ္တႏွစ္အျဖစ္ သတ္မွတ္ႏုိင္မလဲ

"အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ ပိုၿပီးေတာ့ ေျပာရဲဆိုရဲရွိလာၾကတဲ့အခ်က္ပါပဲ။ လိင္ပိုင္းဆုိင္ရာ ေစာ္ကားခံရရင္ ထုတ္မေျပာရဲၾကဘူး။ နာမည္ပ်က္မွာ အထင္ေသးခံရမွာကို စိုးရိမ္တဲ့စိတ္ ျဖစ္တဲ့အေၾကာက္တရားကို သူတို႔ ေက်ာ္လႊားႏုိင္ခဲ့ၾကတာျဖစ္ပါတယ္။"

 ထုိင္းႏုိင္ငံမွာ အမ်ိဳးသမီးေတြ အိမ္တြင္းအၾကမ္းဖက္ခံရမႈအေျခအေန

"အမ်ိဳးသမီးေတြ အိမ္တြင္းေရးအၾကမ္းဖက္မႈနဲ႔ ရင္ဆုိင္ရတဲ့အခါမွာ အမ်ိဳးသမီးအမ်ားစုက ဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားတာ မေတြ႔ရပါဘူး။ သားသမီးရွိတယ္ဆိုရင္ပဲ သူတုိ႔က စိုးရိမ္ၾကပါတယ္။ ဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ဥပေဒအရ ဘယ္လိုအေရးယူႏုိင္သလဲ။ သူတို႔ကို ဘယ္လိုအကူအညီေပးႏုိင္သလဲဆိုတာကို အမ်ိဳးသမီးအမ်ားစုက မသိၾကပါဘူး"

 အေမရိကန္ေရာက္ ျမန္မာအမ်ိဳးသမီးဒုကၡသည္ေတြရဲ႕ အေျခခ်ေနထုိင္မႈဘ၀

"လူေတြအားလံုးကို အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကို အားကိုးတႀကီးနဲ႔ ၾကည့္ေနၾကတာပါ။ ဒါေၾကာင့္လည္း ဒီႏုိင္ငံရဲ႕ မြန္ျမတ္လွတဲ့ ေစတနာ တစိတ္တပိုင္းအျဖစ္ ဒုကၡသည္မ်ား ကို အေမရိကန္ဆိပ္ကမ္းေတြ၊ တံခါးေတြ ဖြင့္ခဲ့ေပးၿပီး လာေရာက္အေျခခ် ေနထုိင္ခြင့္ျပဳခဲ့ တာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီႏိုင္ငံမွာ အမ်ားစုဟာ တခ်ိန္တခါမွာ ကမၻာ့တေနရာရာ ကေန လာေရာက္ အေျခခ်ေနၾကသူေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။" - ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ဂၽြန္ကယ္ရီ က ေျပာၾကားခဲ့

 ဗဟိုဘဏ္ဥကၠ႒အျဖစ္ အမည္တင္သြင္းခံရသူ Dr. Janet Yellen

"တကယ္လို႔သာ Yellen ကို ဗဟိုဘဏ္ဥကၠဌအျဖစ္ ခန္႔အပ္ခဲ့မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဒါဟာ ႏွစ္ေပါင္း ၁၀၀ အတြင္း ဗဟိုဘဏ္ရဲ႕ ပထမဆံုး အမ်ိဳးသမီးဥကၠဌ ျဖစ္လာမွာလည္း ျဖစ္ပါတယ္"

 ေဒၚႏြယ္ႏြယ္ဦးနဲ႔ ဗြီအိုေအဆက္သြယ္ေမးျမန္းခ်က္

"သမၼတနဲ႔ေတြ႔တာ ၁ ခါ ၂ ခါေတာ့ရွိပါၿပီ။ ဒါေပမဲ့ အခုလို အနီးကပ္ေတြ႔ရတာ ဒါ ပထမဦးဆံုးေပါ့ေနာ္။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံႀကီးထဲမွာ ဒီလို ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ေတြ႔ၿပီး ျမန္မာျပည္သား ပဲျဖစ္ေစ၊ ရခိုင္ျပည္သားပဲျဖစ္ေစ၊ အဲ့လို သိပ္မရွိခဲ့ ဘူးေပါ့ေနာ္။ အဲ့ေတာ့ ဂုဏ္ယူပါတယ္။ ရခိုင္တစ္ေယာက္ျဖစ္ၿပီး သမၼတအိုဘားမားေဘးမွာရပ္ေနရတာ။"

 သမၼတရဲ႕လြတ္ေျမာက္မႈဆုရရွိသူ ပထမဆံုးအေမရိကန္အမ်ိဳးသမီးအာကာသယာဥ္မွဴး

"သိပၸံနဲ႔နည္းပညာဟာ အေမရိကန္စီးပြားေရးကို လည္ပတ္ေနတဲ့ စက္ႀကီးေတြလို႔ ဆုိရမွာပါ။ ဒါေၾကာင့္ ကမၻာေပၚမွာ ထိပ္ကေန ယွဥ္ၿပိဳင္ႏုိင္ေအာင္ မ်ိဳးဆက္သစ္ေတြအေနနဲ႔ စမ္းသပ္တီထြင္ႏုိင္ေအာင္ အင္ဂ်င္နီယာေတြ၊ သိပၸံပညာရွင္ေတြ အမ်ားႀကီးျဖစ္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္...."

 ဆစ္ဒနီ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆုရွင္ ေဒါက္တာ စင္သီယာေမာင္နဲ႔ ေမးျမန္းခ်က္

"ျမန္မာျပည္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ အေျခအေနေၾကာင့္ ရန္ပံုေငြရပ္ဆုိင္းသြားျခင္းဟာ နယ္စပ္ေဒသက က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈလုပ္ငန္း အထူးသျဖင့္ စစ္ဒဏ္ေၾကာင့္ လက္လွမ္းမမီွတဲ့ နယ္စပ္ေဒသ က်န္းမာေရးလုပ္ငန္းေတြ အားလံုးကိုလည္း ထိခိုက္နစ္နာမႈေတြ ျဖစ္ေစႏုိင္ပါတယ္။"

 Dr. စင္သီယာေမာင္ ၂၀၁၃ Sydney ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆုခ်ီးျမႇင့္ခံရ

"တိုင္းျပည္အေျခအေနေကာင္းသြားလို႔ မိဘေတြ ျပန္ေရႊ႕ေျပာင္းၾကမယ္ဆုိရင္ ဒီကေလးေတြဟာ ကိုယ့္ႏုိင္ငံထဲမွာ ႏုိင္ငံ သားျဖစ္ေရး ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ဖို႔အတြက္ကို အခုတည္းကစၿပီး အခ်က္အလက္ေတြ ယူဖို႔လိုအပ္တယ္။ ယခင္က ေမြးခဲ့တဲ့ကေလးေတြဟာ ဒီလိုမရွိတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ တေနရာကေန တေနရာကို မသြားႏုိင္တာ၊ လူကုန္ကူးမႈေတြ ခံစားရတာတို႔"

 အင္းေလး Princess ဟိုတယ္လုပ္ငန္းရွင္ မယဥ္မ်ိဳးစုနဲ႔ ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းခန္း

"က်မတို႔သည္ အင္းသားလူမ်ိဳးျဖစ္သည္။ ဒီမွာလည္းေနတယ္။ ဒီမွာလည္းႀကီးတယ္။ ဒီမွာပဲေမြးတယ္။ ဒီမွာပဲ ေသမယ့္လူေတြလည္းျဖစ္တယ္ ဆိုတဲ့အခါက်ေတာ့ ကိုယ့္ေနရာ၊ ကိုယ့္ေဒသမွာ ကိုယ္က တာ၀န္မယူလို႔ရွိရင္ ရွက္စရာလည္းေကာင္းပါတယ္။"

 အမ်ိဳးသမီးအေရး KWAG အဖြဲ႔ရဲ႕ ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ား

"ထူးထူးျခားျခားအေနနဲ႔ နာဂစ္မွာ လူကုန္ကူးမႈျဖစ္ေအာင္ ေရာင္းခ်တဲ့အဖြဲ႔ေတြလည္း အမ်ားႀကီး ေတြ႔ရတယ္။ ရြာေတြကိုဆင္းတဲ့အခါ မိသားစု၀င္ေတြ ေပ်ာက္ဆံုးတဲ့ ေက်ာင္းေတြေပါ့ေနာ္။ နာဂစ္တုန္းကေတာ့ အသက္ရွင္က်န္ရစ္တယ္။ သို႔ေသာ္လည္း ၿမိဳ႕ေပၚ တက္သြားၿပီးေတာ့ ျပန္မလာဘူး"

 သတၱိရွင္မေလး Malala အေၾကာင္း သိေကာင္းစရာ

"မိန္းကေလးေတြ ေယာက်ာ္းေလးေတြ ဘာေၾကာင့္ ေက်ာင္းမသြားႏုိင္ၾကသလဲဆုိတဲ့ အေျခခံ အေၾကာင္းရင္းကို ေလ့လာတဲ့အခါ အဓိက ဆင္းရဲမြဲေတမႈေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆင္းရဲမႈေၾကာင့္ ကေလးေတြ အလုပ္ထြက္လုပ္ၾကရပါတယ္။ ကေလးေတြ လူကုန္ကူး ခံၾကရတယ္။ သူတို႔မိသားစု ၀မ္းစာေရးအတြက္..."

 UNHCR အျမင့္ဆံုးဆုျဖစ္တဲ့ Nansen ဆုကို Angelique Namaika ရရွိ

"Sister Angelique Namaika ကို ကြန္ဂိုႏုိင္ငံမွာ စစ္ေဘးဒဏ္သင့္ခဲ့တဲ့ အမ်ိဳးသမီးနဲ႔ မိန္းကေလးငယ္ေတြရဲ႕ဘ၀ ျပန္လည္ ထူေထာင္ေရးအတြက္ စြမ္းေဆာင္ေပးခဲ့သူတေယာက္အေနနဲ႔ ခ်ီးျမႇင့္ခဲ့တာပါ။"

အမ်ိဳးသမီးစြမ္းရည္ျမႇင့္တင္ေရး ေဆာင္ရြက္သူ မခင္ေလးနဲ႔ ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းခ်က္

"ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံ တိုးတက္ဖို႔အတြက္ဆုိရင္ အမ်ိဳးသား၊ အမ်ိဳးသမီး၊ ကေလးသူငယ္ ဘက္ေပါင္းစံုက ညီညီညာညာေလးနဲ႔ တိုးတက္မႈရွိမွသာ တိုင္းျပည္တုိးတက္ႏိုင္မယ္။ အမ်ိဳးသားေတြႀကီး တုိးတက္ေနယံု၊ ေထာင့္တေထာင့္က အရမ္းႀကီးေနရင္၊ ေနာက္ ေထာင့္တေထာင့္က အရမ္းေသးေနရင္ က်မတို႔ Triangle က လွလည္းမလွဘူး။ Triangle ဆုိတာလည္း ျဖစ္မလာႏုိင္ဘူး။ က်မတို႔ အခ်ိဳးညီညီနဲ႔ အရြယ္အစား ၃ မ်ိဳးစလံုး တိုးတက္ဖို႔ လိုတယ္ဆုိတဲ့ နိမိတ္ကေလးနဲ႔ က်မ အဲ့ဒီနာမည္ကို ေပးထားတာပါ။"

 ၂၀၁၄ အေမရိကန္မယ္ Miss Nina Davulari ရဲ႕ ေျပာၾကားခ်က္မ်ား

"ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္အျပင္ အားက်ေစတဲ့ စိတ္ဓာတ္မိ်ဳးကို ကိုယ္စားျပဳမယ့္ က်မအေနနဲ႔ သာမန္မိန္းကေလးတဦးအေနနဲ႔ အၿမဲတမ္းရွိသြားမွာပါ။ ဒါေပမဲ့လည္း အဲ့ဒီသာမန္မိန္းကေလးဟာ အေမရိကန္ႏုိင္ငံမွာ လူမ်ိဳးေပါင္းစံု ေနထုိ္င္မႈဘ၀ တုိးျမႇင့္လာသလို၊ သူ႔ရဲ႕ဘ၀ ေနထုိင္မႈကလည္း လုိက္ၿပီးေတာ့ ေျပာင္းလဲသြားမွာျဖစ္ပါတယ္။ အဲ့ဒီသာမန္မိန္းကေလးဟာ လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၀ ႏွစ္ကနဲ႔ တူမွာမဟုတ္သလို၊ ေနာက္ ၁၀ ႏွစ္မွာလည္း ေခတ္နဲ႔အတူ လိုက္ၿပီးေတာ့ ေျပာင္းလဲသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအခ်က္ကို ဒီႏွစ္ က်မ မီးေမာင္းထုိးျပသြားရာမွာ မိန္းကေလးေတြအေနနဲ႔ လူမ်ိဳးမေရြး ဘာသာမေရြး ဆင္းရဲခ်မ္းသာမေရြး ကိုယ့္ဘ၀မွာ ႀကိဳးစားရင္ ကိုယ္ျဖစ္ခ်င္တာ ျဖစ္လာႏုိင္တယ္ဆုိတဲ့ အခ်က္ပါ။"

 စာေရးဆရာမႀကီး ေဒၚခင္မ်ိဳးခ်စ္အေၾကာင္း တေစ့တေစာင္း

"သတင္းစာဆရာေတြအေနနဲ႔ ျပည္သူ႔အက်ိဳး ရွး႐ႈၿပီး ဘယ္လိုတင္ျပသင့္သလဲဆိုတာကို ႏွစ္ ၄၀ ၾကာ သတင္းေလာကမွာ ရပ္တည္ခဲ့တဲ့ ဆရာမႀကီး ေဒၚခင္မ်ိဳးခ်စ္ က...."

 Ramon Magsaysay ဆု ရရွိသူ ကခ်င္တိုင္းရင္းသူ Lahpai Seng Raw နဲ႔ ေမးျမန္းခ်က္

"အစိုးရရဲ႕ ဖြဲ႔စည္းပံုေပ့ါေနာ္ တုိင္းရင္းသား ယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ ဓေလ့ထံုးစံအရ အားျဖင့္ေရာ အမ်ိဳးသမီးမ်ားကို သူတို႔ ေနရာေပးၿပီးေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ ဦးေဆာင္ဦးရြက္ျပဳမႈကို က်မတို႔က အေလးထားၿပီးေတာ့ တန္ဖိုးထားဖို႔ အခ်ိန္တန္ၿပီလို႔ က်မေျပာခ်င္ပါတယ္။"

 တန္းတူအခြင့္အေရးရဖို႔ အေမရိကန္အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ ၾကိဳးပမ္းမႈမ်ား

"မတရားတဲ့ဥပေဒေတြ၊ ဘာသာေရးနဲ႔ လူမႈေရး ဖိႏွိပ္ခံဘ၀ကို မေက်နပ္ၾကတဲ့ ႏုိင္ငံ့ရဲ႕ လူဦးေရတ၀က္ရွိတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြအေနနဲ႔ ေမြးရာပါ အခြင့္အေရး ျငင္းပယ္ခံၾကရတယ္လို႔ ယူဆၾကတဲ့အတြက္ အေမရိကန္ႏုိင္ငံသားေတြအားလံုး ရပိုင္ခြင့္ေတြ ခံစားခြင့္ေတြကို ခ်က္ျခင္းေပးၾကဖို႔ ေတာင္းဆိုတဲ့အေၾကာင္း စသျဖင့္တုိ႔...."

 ဒီိမုိကရက္တစ္ပါတီ (ျမန္မာ) CEC အဖြဲ႔၀င္ ေဒၚမီနီသင္းေက်ာ္နဲ႔ ေမးျမန္းခ်က္

"က်မတို႔ အမ်ိဳးသမီးေတြ အရည္အခ်င္းေတြ၊ အရည္အေသြးေတြ ျမင့္တက္လာေအာင္လို႔ က်မတို႔က ႏိုင္ငံေရးသင္တန္းေတြကို အခုအခ်ိန္မွာေတာ့ အထူးသျဖင့္ အမ်ိဳးသမီးေတြကို လႊတ္ၿပီးေတာ့ ပို႔ခ်တယ္။ လူမႈေရးလုပ္ငန္းေတြမွာလည္း အမ်ိဳးသမီးေတြက ၀င္ေရာက္ၿပီးေတာ့ စည္း႐ံုးရင္း အလုပ္လုပ္ဆိုတဲ့ ပံုစံမ်ိဳးနဲ႔ က်မတို႔ ၀င္ေရာက္ၿပီးေတာ့ လုပ္ကိုင္ေနပါတယ္"

အေမရိကန္အမ်ိဳးသမီးေတြ သိပၸံကို ပိုၿပီး စိတ္၀င္စားလာေအာင္ ႀကိဳးပမ္းခ်က္

နာဆာက အမ်ိဳးသမီး အာကာသယာဥ္မွဴးေဟာင္း ဆယ္လီ ႐ိုက္စ္ ဟာ ၁၉၈၃ ခုႏွစ္မွာ အာကာသထဲ ပထမဆံုး လိုက္ပါခြင့္ ရခဲ့သူ.....